Περίληψη Πρότασης
Για ολόκληρες χιλιετηρίδες, η κάνναβη (Cannabis sativa L., Cannabaceae) έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο λόγω των πολλαπλών της χρήσεων και της οικονομικής της σημασίας. Έχει χρησιμοποιηθεί από την αρχαιότητα για τις ψυχοδραστικές, φαρμακευτικές και κλωστικές της ιδιότητες. Ωστόσο, λόγω κοινωνικών και πολιτικών παραγόντων, στις περισσότερες χώρες απαγορεύτηκε από τις αρχές του 20ου αιώνα. Σήμερα η κατάσταση φαίνεται να αλλάζει, με πολλές χώρες να επιτρέπουν τη χρήση κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς. Στην Ελλάδα το ισχύον νομικό καθεστώς δεν νομιμοποιεί τη χρήση και διακίνηση φαρμακευτικής κάνναβης, αλλά επιτρέπει την καλλιέργεια της βιομηχανικής κάνναβης, οποία παρουσιάζει χαμηλή αναλογία ΤΗCΑ/CBDA έως και σχεδόν καθόλου κανναβινοειδή. Η THC έχει προσδιοριστεί ως το κύριο ψυχοτρόπο συστατικό της κάνναβης, ενώ η CBD εμφανίζει αντιψυχωσική δράση, η οποία σε συνδυασμό με τις βιολογικές δράσεις που παρουσιάζει την καθιστούν ένα εξαιρετικά υποσχόμενο φαρμακοφόρο μοντέλο για την ανακάλυψη νέων σκευασμάτων. Ωστόσο, διάφορες παράμετροι θα πρέπει να αξιολογηθούν για την ολοκληρωμένη αξιοποίηση της κάνναβης, ξεκινώντας από τη χρήση ορθών αγροτικών πρακτικών καλλιέργειας για την παραγωγή επαναλήψιμης και άριστης ποιότητας πρώτης ύλης, την παρασκευή καινοτόμων φυτικών εκχυλισμάτων χρησιμοποιώντας σύγχρονες πράσινες (φιλικές προς το περιβάλλον) διαδικασίες εκχύλισης έως και την εμπεριστατωμένη μελέτη των βιολογικών της δράσεων. Το έργο CannabisMed στοχεύει στην παραγωγή καινοτόμων προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας προερχόμενων από τη βιομηχανική κάνναβη χρησιμοποιώντας, κυρίως, ως δραστικό συστατικό την κανναβιδιόλη (CBD), μέσα από τη συνεργασία Πανεπιστημιακών φορέων και Βιομηχανίας. Συγκεκριμένα το έργο θα διερευνήσει τις δυνατότητες βιολογικής καλλιέργειας, εκχύλισης, ανάλυσης και θα αξιολογήσει τη βιολογική δράση της κάνναβης προκειμένου να αναδείξει νέες φαρμακευτικές δράσεις των εκχυλισμάτων της. Απώτερος στόχος είναι η αξιοποίηση όλων αυτών των πληροφοριών μέσω της ανάπτυξης καινοτόμων συνθέσεων σε σύγχρονες φαρμακοτεχνικές μορφές, από συμπληρώματα διατροφής έως καλλυντικά προϊόντα και προϊόντα βραδείας διαδερμικής αποδέσμευσης Στο πλαίσιο του CannabisMed θα πραγματοποιηθεί εφαρμογή σύγχρονων, “πράσινων” προσεγγίσεων για την καλλιέργεια της βιομηχανικής κάνναβης, με αξιολόγηση διαφορετικών παραμέτρων καλλιέργειας προκειμένου να παραχθεί υψηλής ποιότητας κάνναβης. Επιπλέον, θα χρησιμοποιηθούν φιλικές προς το περιβάλλον τεχνικές αιχμής για την εκχύλιση δειγμάτων κάνναβης, συμπεριλαμβανομένης της τεχνικής εκχύλισης με υπερκρίσιμο CO2 (SFE) και την απομόνωση των δευτερογενών της μεταβολιτών, με χρωματογραφία κατανομής με φυγοκέντρηση (CPC) και χρωματογραφία υπερκρίσιμου CO2 (SFC). Η βελτιστοποίηση της τεχνικής SFE σε εργαστηριακή κλίμακα θα βοηθήσει στην αποτελεσματική παραγωγή εκχυλισμάτων σε πιλοτική κλίμακα. Για τον ποιοτικό έλεγχο της κάνναβης, θα αναπτυχθούν και θα επικυρωθούν νέες αναλυτικές μέθοδοι που θα επιτρέπουν την ταχεία ανίχνευση και τον ποσοτικό προσδιορισμό της THC. Επιπλέον, θα πραγματοποιηθεί έλεγχος και ανάδειξη της φαρμακολογικής δράσης των καινοτόμων φυτικών εκχυλισμάτων βιομηχανικής κάνναβης, των απομονωμένων ουσιών και του κανναβέλαιου κατόπιν εφαρμογής συμπεριφορικού μοντέλου απόκρισης στον πόνο, δύο προκλινικών προτύπων ψύχωσης με μελέτες in vivo και έλεγχου βιοδραστικότητας των νέων σκευασμάτων έναντι των ενζύμων τυροσινάση, ελαστάση, υαλουρονιδάση και κολλαγενάση. Όλα αυτά τα δεδομένα θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη, σε εργαστηριακή βάση, νέων συνθέσεων βασισμένων σε εκχυλίσματα βιομηχανικής κάνναβης είτε για τοπική και διαδερμική χρήση είτε για από του στόματος χορήγηση. Απώτερος στόχος του έργου είναι η σύνδεση της ακαδημαϊκής έρευνας με τη βιομηχανική ανάπτυξη και αφετέρου η παραγωγή νέας γνώσης και καινοτομίας και η ενσωμάτωσή τους σε νέα προϊόντα και τεχνολογίες, ενισχύοντας την εγχώρια οικονομία, τον εξαγωγικό προσανατολισμό των εταιρειών καθιστώντας τις περαιτέρω ανταγωνιστικές στον κλάδο τους.
Η παρούσα πρόταση προβλέπει προϋπολογισμό 997.810,16 € εκ των οποίων η δημόσια δαπάνη ανέρχεται στα 915.498,26 €.
Το έργο εντάσσεται στη Δράση Εθνικής Εμβέλειας «ΕΡΕΥΝΩ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ-ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ» του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και εθνικούς πόρους, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020.